Kripto paradan haberiniz yoksa ya da Bitcoin serüvenine yeni adım attıysanız Bitcoin Terimler Sözlüğü kafanızda ki soru işaretlerini gidermeye yardımcı olacaktır. Bu sözlükte bilinmesi başlangıçta faydalı olabilecek birkaç terim ve kavram üzerinde durulmuş olsa da sistemi tanımanız açısından öğrenmenizde fayda olacağını düşünüyorum.

Bitcoin Terimler Sözlüğü

Address : Bitcoin ağında ödeme yapmak ve ödeme almak için kullanılan Alfanumerik karakterler bütününe verilen isimdir. Taranabilir bir QR kod olarak kullanılabilir. Bitcoin’le size ödeme yapması için onlara vermeniz gereken tek bilgidir. Örnek Adres: 1kqHKEYYC8CQPxyV53nCju3kk2ufpQqA2

Altcoin : Bitcoin’e alternatif olarak sunulan kripto para birimleri için kullanılan toplu isim. Litecoin, Feathercoin ve PPcoin; bunların hepsi birer altcoindir.

Anti Money Laundering : Yasal olarak kazanılmış gibi görünmesini sağlamak için, yasa dışı yollardan elde edilen her türlü fonu dönüştüren insanları durdurmak için kullanılan terimdir. Sadece bitcoin ve Kripto para ile ilgili olmayıp tüm dünyada kara paranın aklanmasını engelleyen kurumlar bulunur. Türkiye’de Masak bu amaçla kurulmuştur.

Arbitraj : Piyasalardaki altın, gümüş, petrol gibi emtialar ile Bitcoin gibi kripto paralar dahil, ticarete konu olan tüm varlık ve enstrümanları kapsamına alan, varlıklar arasında eş zamanlı olarak, farklı piyasa koşullarında (çeşitli borsalar arasında oluşan fiyat farklılıklarından kar sağlamak amacıyla) alım satım işlemi yapmaktır.

ASIC : Özellikle tek bir görevi yapmak için tasarlanmış silikon çipidir. Kendine özgü fonksiyonlar üzerinde fiziksel bağlantılı komut takımları ile hareket eden bir işlemci sistemidir. ASIC’ler aynı işi yapabilecek genel maksatlı işlemcilere göre daha ucuz ve daha hızlıdırlar. Bitcoinlerin çıkarılmasındaki SHA-256 karma sorunlarını işlemek için dizayn edilmiştir.

ASIC Miner : Bitcoin madenciliği için yapılandırılmış, düşük elektrik tüketimi olan, yüksek üretim gücüne sahip, ASIC çip içeren ekipmanların genel adıdır.

Attack %51 : Kripto para madenciliğinde bir ağda üretim yapan tek bir madencinin yada bir grup madencinin üretim gücünün yarısından fazlasını yapar hale gelmesidir. Böylece teorik olarak işlemlerin ve üretimin bu kişi ya da gruba geçmesine neden olur. Bu güç miktarı onları teorik olarak ağdaki otorite yapar. O ağ üzerindeki tüm madencilerin bu gücü elinde bulundurana güvendiği var sayılır. Çünkü bu gücü elinde tutan aşağıdaki işlemleri yönetebilir. • Başkasınınki ile çakışan bir işlemi sistemden çıkartma, • Başka bir madencinin işleminin doğrulanmasını durdurma, • Üretilen Kripto Parayı birden çok defa harcama, • Diğer madencileri geçerli blokları çıkarmaktan alıkoyma.

Bitcoin : Sembolü ฿, kısaltması BTC olan sanal para birimidir.

Bitcoin Investment Trust : Bu özel ucu açık fon, özellikle Bitcoin yatırımı yapar ve yatırımcıları ve hissedarlarının adına Bitcoin’lerini güvenli bir şekilde saklamak için teknolojik bir protokol kullanır. Bu fona dâhil olan insanlara, güvenli bir şekilde, kendi dijital paralarını saklamak zorunda kalmadan ve satın almadan, Bitcoin yatırımı için bir yol sağlar.

BitPay : Sanal ya da gerçek işletmelerin Bitcoin ödemesi alabilmesini sağlayan teknik alt yapıyı sunan ödeme işlemci şirketidir.

BitStamp : Dolar karşılığı Bitcoin satın alabileceğiniz ya da satabileceğiniz popüler bitcoin borsası.

Block : Blok, blok zincirinde bekleyen birçok işlemi onaylayan ve içeren bir kayıttır. Yaklaşık her 10 dakikada bir (bu süre değişkendir), işlemleri içeren ortalama bir yeni blok madencilik yoluyla blok zincirine eklenir.

Block Chain Nedir?

Block Chain : Blok zinciri kronolojik sırada tüm Bitcoin işlemlerinin halka açık günlüğüdür. Blok zinciri bütün Bitcoin kullanıcıları tarafından paylaşılır. Bitcoin adreslerinin bakiyesini kontrol etmek için ve iki kat harcamayı önlemek için kullanılır.

Block Reward : Başarılı bir şekilde bir blok yaratan madenciye verilen ödüldür. Bu, söz konusu kripto para birimi tarafından kullanılan politikaya bağlı olarak ve tüm bloğun zaten başarıyla çıkarılıp çıkarılmadığına göre, bir para ve işlem ücretleri karışımı olabilir. Şu anda Bitcoin her blok için 25 bitcoin ödülü veriliyor. Blok ödül belli bir sayıda blok çıkarıldığında yarılanıyor. Bitcoin’de, eşik her 210,000 bloktur.

BTC : Bitcoin’ ler için para birimi kısaltmasıdır. Türk Lirasına TL deniliyor olması gibi.

Chargeback : Türkçe’ye ters ibraz olarak çevrilen chargeback kredi kartı veya paypal ile ödemesi yapılan ancak karşılığında alınması gereken mal veya hizmeti hiç veya gereği gibi alınmaması nedeniyle ödenen paranın ilgili kredi kartına iade edilmesi işlemine verilen isimdir.

Client : Bir masaüstü, dizüstü bilgisayar ya da mobil cihaz üzerinde çalışan yazılım programıdır. Bu yazılım ağa bağlanır ve her türlü işlemleri iletir. Ayrıca bitcoin cüzdan içerebilir.

Coinbase : Coinbase tüccarlar için ödeme işleme hizmetleri sunan ve borsalardan Bitcoin satın almak için bir aracı olarak görünen bitcoin cüzdan hizmet alt yapısı şirketi.

Confirmation : Bir işlemin ağ tarafından doğrulanmış olduğu ve geri döndürülme olasılığının düşük olduğu anlamına gelen işlemdir. Bir onaylama yeterince güvenlidir. Yine de daha büyük miktarlar için (mesela 1000 TL ve üstü) birden fazla onay istenebilir. Her onay, sistem yoğunluğuna göre 5 dakikadan 30 dakikaya kadar zaman alabilir. “Üç onay” çoğunluk tarafından kabul gören işlem sayısıdır. Her yeni onaylama ters tepme riskini kat kat düşürür. Her onay, işlemin doğruluğunun tekrar teyidi anlamına gelir.

Cloud Mining : Madencilik faaliyetini internet üzerinden kiralanan makineler yardımıyla yapma işlemine verilen isimdir. Cloud Mining yapabileceğiniz en önemli siteler Genesis Mining ve HashFlare‘dır.

CPU : Bilgisayarın işlemcisidir.İlk günlerde bunlar Bitcoin madenciliğinde kullanıldı, ama artık zorluk seviyesi yükseldiği için kullanılmamaktadır. Bazı yeni kripto paraların madenciliğinde kullanılmaktadır.

Cryptocurrency : Kripto para birimi, kriptografiye dayalı matematiksel problemleri çözerek üretilen dijital veri.

Cryptography : Kriptografi, gizlilik, kimlik denetimi, bütünlük gibi bilgi güvenliği kavramlarını sağlamak için çalışan matematiksel yöntemler bütünüdür. Bu yöntemler, bir bilginin iletimi esnasında karşılaşılabilecek aktif ya da pasif ataklardan bilgiyi -dolayısıyla bilgi ile beraber bilginin göndericisi ve alıcısını da- koruma amacı güderler. Bir başka deyişle kriptografi, okunabilir durumdaki bir bilginin istenmeyen taraflarca okunamayacak bir hale dönüştürülmesinde kullanılan tekniklerin tümü olarak da gösterilir. Bitcoin işlemlerini doğrulamak ve güvenliğini sağlamak için kullanılır.

DDoS : Merkezi hedefin kaynaklarını tüketmek için bir saldırganın kontrolü altında çok sayıda bilgisayar kullanan, dağıtılmış bir hizmeti engelleme saldırısıdır. Genellikle meşru kullanıcıların hizmet görmesini engelleyen, hedefteki işlem ve bant genişliği kaynaklarını bağlamak için internet üzerinden ağ trafiğinin küçük miktarlarını gönderirler. Bitcoin borsaları ve madencilik havuz siteleri sürekli DDoS saldırılarına maruz kalmaktadır.

Deflation : Genel olarak piyasada fiyatların belirli bir zaman aralığında sürekli düşüş göstermesi durumudur. Bunun yanında enflasyon durumundan fiyat yükselişini durdurmayı ya da yavaşlatmayı veya enflasyon eğilimi karşısında fiyatları düşürmeyi öngören iktisat siyasetidir.

Difficulty : Kripto Para üretiminde bir blok üretmenin ne kadar süreceğini belirten sayısal değerdir. Zorluk derecesi yükseldikçe, o kripto paraya ait blok probleminin çözülmesi o oranda zaman alır. Zorluk derecesi eğrisi, kripto para protokolünün yazılım evresinde belirlenir. Buna göre üreten arttıkça belli oranda zorluk seviyesi de artar.

Double Spending : Bitcoin ya da diğer altcoinleri iki kez harcama hareketidir. Kullanıcı Bitcoin’ leri işlem yaptığı aynı kripto para ile 2. işlem yaptığında meydana gelir. Bitcoin ağı işletimi ve onaylama sistemi sayesinde, çift harcama yapmak kolay değildir ama yine de sıfır-onay işlemlerini kabul eden kişiler için risk oluşturur.

Dust transaction : Çok küçük bir mali değeri olan, fakat blok zincirinde yer kaplayan, son derece küçük Bitcoin miktarları içeren transfer işlemdir. Bitcoin geliştirici ekibi ağ tarafından iletilecek minimum transfer miktarını artırarak toz işlemleri ortadan kaldırmak için çaba harcamaktadır.

Escrow : Bir işlem sırasında transfer edilen değeri korumak için bir üçüncü parti hesabında para veya varlık tutma eylemidir. Burada 3. parti hesabı alıcı ve satıcı için güvenilir bir hesap olarak kabul edilir. (Örn: sahibinden.com alışverişleri)

Exchange : Farklı para formlarının ve diğer varlıkların alışverişi için kullanılan merkezi bir kaynaktır. Genellikle Bitcoin değişimleri ve dönüşümleri ile kripto para biriminin başka türlere, tipik olarak yasal paraya, çevrilmesi için kullanılır.

Faucet : Herhangi bir altcoin üretimi başlatırken kullanılan bir yöntemdir. Önceden çıkarılmış (pre-mine) yada üretimden hemen sonra elde bulundurulan kripto paranın yaratıcıları tarafından insanları cesaretlendirmek ve yeni çıkan parayı elinde tutmak isteyenleri teşvik etmek adına ücretsiz olarak verilmesidir.

Fiat Currency : Altın, gümüş vs. gibi değerli maden karşılığı olmayan, değerini sadece hükümetin, geçerli olduğunu ve her yerde kabul edilmesi gerektiğini kanunla belirlemesinden alan kanunname parası. Günümüzde hemen hemen bütün paralar kanunname parasıdır. Bu paraların halk tarafından mecburiyet dışında kabul edilip edilmemesi, o parayı çıkaran hükümete duyulan güvene bağlıdır.

Fork : Blok zincirinin alternatif devam eden bir versiyonunun oluşturulması, genellikle sağlayıcıların diğerlerinden farklı bir dizi işlem blokları çıkarmaya başlamasından dolayı oluşur.

FPGA : Alan Programlanabilir Geçit Dizilimi, imal edildikten sonra özel fonksiyonları ile konfigüre edilebilir bir işleme çipidir. Üzerine talimatlar yazılabilir boş bir silikon barut gibi düşünün. FPGA topluca üretilebilir ve üretimden sonra yapılandırılabilir olduğu için, üreticiler ASIC çiplerini daha ucuza yaparak, ölçek ekonomisinden faydalanır. Ancak, bunlar genellikle çok yavaştır.

Freicoin : Ekonomist Silvio Gessell tarafından açıklanan serbest enflasyon ilkelerine dayalı bir kripto para birimidir.

Genesis Block : Blok zincirinde ilk bloktur.

Gigahashes/sec : Ölçülen milyarlarca sağlayıcılardan, saniyedeki olası sağlama girişimlerinin sayısıdır. (binlerce Megahashes)

GPU : Bilgisayarın ekran kartıdır. Özellikle modern bilgisayar oyunu grafiklerindeki milyonlarca çokgeni işlemek için gereken karmaşık matematiksel hesaplamaları yapan silikon bir çiptir. Ayrıca kripto para birimi üretiminde gerekli kriptografik hesaplamalar için de uygundur.

Hash Rate Nedir?

Hash rate : Belirli bir süre içinde, bir Bitcoin sağlayıcı tarafından yapılan çıkarımların sayısıdır. Bu süre genellikle bir dakikadır.

Hash : Değişken bir miktarda veri alan ve daha kısa, sabit uzunlukta bir çıktı üreten matematik işlemidir. Bir çıkarım işlevinin iki önemli özelliği vardır. Öncelikle, çıktıya bakarak, bu orijinal girdinin ne olduğunu anlamak matematiksel olarak zordur. İkincisi, girdinin en ufak bir parçasındaki değişiklik bile, tamamen farklı bir çıktı üretecektir.

Inflation : Fiyatlar genel düzeyinin sürekli ve hissedilir artışını ifade eden bir durumdur. Diğer bir tanımı nominal millî gelirin, bu gelirle satın alınan mal miktarına (gerçek millî gelire) nazaran artması yani şişmesi demektir. Deflasyonun tersidir.

Input : Bitcoin ödemesinin nereden geldiğini gösteren, Bitcoin işlemin bir parçasıdır. Genellikle, , işlem bir nesil işlemi olmadığı, yani bitcoin yeni çıkarılmadığı sürece, bu girdi, bir bitcoin adresi olacaktır.

Kilohashes/sec : Binlerce çıkarım içinde ölçülen, saniyedeki olası çıkarım girişimlerinin sayısıdır.

Liberty Reserve : Kosta Rika merkezli bir merkezi dijital para ödeme işlemcisidir. Bir para aklama davasında suçlu bulunduktan sonra, ABD hükümeti tarafından kapatılmıştır.

Liquidity : Ticaret, para ve ticaretle ilgili işlemlerde kullanılabilecek durumda olan satın alma gücü, likidite.

Litecoin : Scrypt kanıtına dayalı bir altcoindir.

Margin Call : Bir teminat gereksinimi çağrı eylemidir. Bir tüccar bir kaldıraçlı alım-satım pozisyonunu karşılamak için yeterli kaynağa sahip olmadığını hissettiği bir anda bir teminat tamamlama çağrısı verecektir.

Market Order : Bir değişim için verilen talimat. Piyasa hızında bir varlık satın almak veya satmak için borsada girilen emir. Bir bitcoin değişiminde, bitcoinlerinin acilen satılmasını ya da satın alınmasını istiyen kişi,piyasa durumunun kar yapmak için tetiklenmesini beklemek yerine, bir piyasa emri verebilir.

mBTC : Bir bitcoinin binde birine verilen isimdir. (0.001 BTC).

Megahashes/sec(sn) : Milyonlarca çıkarım içinde ölçülen, saniyedeki olası çıkarım girişimlerinin sayısıdır.

Microtransaction : Çevrimiçi olmak üzere, bir varlık veya hizmet için küçük bir miktar ödemek. Mikro-işlemlerin, içerdiği ağır komisyon nedeniyle, geleneksel ödeme sistemleri altında gerçekleştirilmesi zordur. Örneğin çevrimiçi makale okuma işi için, kredi kartı kullanarak iki kuruş ödemek zordur.

Mining Nedir?

Mining : Bilgisayar donanım kullanılarak, şifrelenmiş sorunları çözerek, yeni Bitcoinler ya da altcoinler üretme eylemidir.

Mixing Service : Bitcoinlerinizi başkalarınınkiyle karıştıran, sizin bitcoinlerinizi, sizin gönderdiklerinden farklı yeni girdi ve çıktılarla size geri gönderen hizmettir. Karıştırma hizmeti ( aynı zamanda döner hazne olarak bilinir) sizin gizliliğinizi korur çünkü insanların size belirli bir bitcoin göndermesini engeller. Ayrıca para aklama için kullanılacak bir potansiyele sahiptir.

Mt. Gox : İlk bitcoin borsalarından biri ve tarihsel olarak en popüleri. Şimdi iflas etmiş olan ve Japonya’da temeli atılan, Mt. Gox 2010 yılında Jed McCaleb’ tarafından kurulmuştur.

Node : İşlemleri başkalarına bağlı bir kullanıcı tarafından bitcoin ağına bağlı bir bilgisayarı ifade eder.

Orphan Block : Geçersiz blok zinciri parçası.

Output : Bir bitcoin işlem için hedef adresidir. Tek bir işlem için birden fazla çıktı olabilir.

P2P : Eşten eşe. Birbirine bağlı en az iki ağ tarafı arasında olup, merkezi olmayan etkileşimlerdir. ‘Toplama ve dağıtım ağı’ düzenlemesine, içinde bütün katılımcıların arabuluculuk noktası üzerinden birbirleri ile işlem anlaşması yaptığı, alternatif sistemdir

Paper Wallet : Bir veya daha fazla açık bitcoin adresi ve bunlara karşılık gelen özel anahtarları içeren basılı bir levhadır. Genellikle bitcoinleri güvenli bir şekilde depolamak için, kolayca yıkılabilen yazılım cüzdanları ya da hacklenebilen veya ortadan kaybolabilen web cüzdanları yerine kullanılır. Soğuk bitcoin depolamasının yararlı bir formudur.

Pool : Topluca bir blok çıkarımında bulunan çıkarım kullanıcıları toplamı ve daha sonra aralarındaki ödül bölünmesidir. Çıkarım sermayeleri, zorluk arttıkça sizin başarılı bir blok çıkarım olasılığınızı artırmak için kullanışlı bir yoldur.

Pre-mining : Para yayınlanmadan ve detayları parayı çıkarmak isteyen diğer kişilere açıklanmadan önce, Kripto Para birimi kurucusu tarafından paranın bir bölümünün çıkarılmasıdır. Ön-çıkarım genellikle scam coinler ile kullanılan yaygın bir tekniktir.

Private key : Kişiye özel sayısal anahtar

Proof of Stake : Bir para birimi mevcut hissesinin, çıkarım yapabileceğin para miktarını hesaplamak için kullanıldığı çalışma kanıtına bir alternatiftir.

Proof of work : Hesaplama gücünü kazma kapasitesine bağlayan bir sistemdir. Blokların kendi içinde kolay bir hesaplama işlemiile kazılmas gerekir. Ancak bir ek değişken kazma sürecini daha zor hale getirmek için eklenir. Bir blok başarıyla çıkarıldığında, çıkarım biraz zaman ve hesaplamalı çaba almış olmalıdır. Böylece, çıkarım blok işin kanıtı olarak kabul edilir.

PSP : Ödeme Servis Sağlayıcıdır. PSP çevrimiçi ödeme kabul etmek isteyen tüccarlar için ödeme işleme hizmetleri sunmaktadır.

Public key : Herkes ile paylaşılan açık bitcoin adresini ifade eder.

Pump and Dump : Agresif tanıtım ve genelde yanıltıcı ifadeler kullanarak, ucuza üretilen veya edinilmiş bir finansal varlığın değerini şişirmektir. Tanıtım, değerini yukarı zorlayarak, diğerlerinin varlık elde etmesine neden olur. Değeri yeterince yüksek olduğunda fiyatı yükselten varlıklarını satar.

QR code : Bir veri dizisini temsil eden bir tek renkli bir desen içeren iki-boyutlu bir grafik bloktur. QR kodları mobil telefonlardakiler de dâhil olmak üzere, kameralar tarafından taranacak şekilde tasarlanmıştır. Sık sık bitcoin adreslerini kodlamak için kullanılır.

Satoshi Nedir?

Satoshi Nakamoto : 2010 yılı sonunda projeden çekilen, Bitcoin protokolünün orijinal muciti tarafından kullanılan isimdir. Bitcoin’in yaratıcı olan kişi. Gerçek ismi olup olmadığı henüz bilinmemektedir.

Satoshi : Bitcoin’in milyonda birine verilen isimdir. (0.0000001 BTC)

Scamcoin : Yaratıcısı için para kazanmak amacıyla üretilen bir altcoindir. Scamcoinler genellikle hiçbir temel fikir ya da amaç taşımaksızın bu işle ilgilenen kişilerin yatırımlarını toplayıp piyasadan çekilme niyetiyle doğarlar.

Scrypt : ASIC madencilere karşı avantaj sunarken, CPU ve GPU sağlayıcılara özellikle dost olacak şekilde tasarlanmış SHA-256 çalışma sisteminin alternatif bir kanıtıdır.

SHA-256 : SHA, (Secure Hash Algorithm) NSA (National Security Agency) tarafından geliştirilmiş Sayısal İmza Standardında (DSA-Digital Signature Standard) kullanılmak üzere tasarlanmış bir algoritmadır. SHA-0, SHA-1, SHA-2 olmak üzere üç versiyonu mevcuttur. Bu versiyonlardan ilki olan SHA-0 algoritması 1993 yılında oluşturulmuş, güvenlik açığı nedeniyle 2 yıl sonra 1995 yılında SHA-1 algortiması geliştirilmiştir. Kriptolojinin temelinde olduğu gibi e-imza uygulamalarında da algoritmaların hızlı çalışması önemlidir. Bunun için de verinin kendisi değil özeti imzalanır. Bitcoin işlemleri bu protokol ile yapılmaktadır.

Signature : Bitcoin işleminin belirli bir yerden geldiğini kanıtlamak için özel ve açık anahtarlarının bir araya çıkarılmasıyla oluşturulan dijital bir özettir.

Silk Road : Genellikle Bitcoin gibi kriptolu para birimi ile genelde yasadışı alışverişler için kullanılan bir yeraltı çevrimiçi pazarıdır. Sahibi Ross Ulbricht tutuklandıktan sonra İpek Yolu FBI tarafından Ekim 2013 başlarında kapatılmıştır.

SPV : Basitleştirilmiş Ödeme Doğrulama. Tam blok zinciri indirmeden ödemeleri doğrulamak için düğümleri sağlayan Bitcoin protokolünün bir özelliğidir. Sadece blok başlıklarına gerek duyar.

Stale : Bir bitcoin bloğu başarılı bir şekilde oluşturulduğunda, başkalarının da bu bloğu alma girişimleri durdurulabilir, çünkü o blok artık ‘eskimiş’tir. Bu, başka birinin çoktan yapmış olduğu bir işi, ücretsiz olarak, tekrar yapmaya çalışmak olacaktır.(Çoktan yapılmış, ortaklaşa çıkarılmış bir iş.) Stale blok çıkaran madenci o blok için ödeme alamaz.

Taint : İki adresin, ikisinin de belirli bir bitcoini olduğu zaman, bu iki adresin ne kadar yakın bir şekilde bağlantılı olduğunun analizidir. İz analizi, bitcoinlerin çalıntı para olarak bilinen adresten, şimdiki adresine giderken kaç adım izlediğini belirlemek için kullanılır.

Terahashes/sec (Th/s) : Ölçülen trilyonlarca sağlayıcılardan, verilen süredeki olası sağlama girişimlerinin sayısıdır. (binlerce Gigahashes). Madencilikte kullanılan en yüksek üretim gücü değeridir.

Testnet : Amaçları test etmek için tarafsız bir şekilde kullanılan alternatif, maddi değeri olmayan bir kripto para blok zinciridir.

Tor : Çevrimiçi kimliklerini gizlemek isteyen insanlar tarafından kullanılan anonim bir yönetim protokolüdür.

Transaction Block : Blok zincirine eklenebilen ve sonradan sağlanabilen bir bloğun içine toplanmış, bitcoin ağı üzerindeki bir işlemler derlemesidir.

Transaction fee : Bitcoin ağı üzerinden gönderilen işlemlere uygulanan işlem ücretine verilen isimdir. Bu ücret güvenilir bir şekilde blok sağama işlemi yapan kişiye ödenir.

uBTC : Bitcoin’in yüz binde biri (0.000001 BTC)

Vanity address : İsim gibi, isteğe bağlı bir modeli olan bir bitcoin adresidir. (Örn: melihgun5Gfeew1221ffGvffööbkkfdlgFKfbm)

Virgin Bitcoin : Ham, işlenmemiş Bitcoin’e verilen isimdir.

Volatil : Ekonomik olarak bağlı bulunduğu piyasanın aşırı dalgalanmaya müsait olması durumudur.

Volatility : İşlem gören finansal bir varlık için, fiyat hareketlerinin ölçümüdür. Kısaca fiyatlarda görülen dalgalanmalardır.

Wallet : Bitcoinleri taşımak ve depolamak için kullanılan cüzdana denir. Cüzdan aslında blok zincirindeki Bitcoin adreslerinizde yer alan bitcoinlerinizi harcamaya yarayan gizli anahtarlarınızı saklar. Her Bitcoin cüzdanı tüm Bitcoin adreslerinizin toplam bakiyesini gösterir ve belli birine belli bir miktar ödemenizi sağlar.

Zerocoin : Kriptolu para birimi işlemlerini tamamen anonim olarak yapmak için oluşturulmuş protokoldür.

Herhangi bir ülkenin merkez bankasına bağlı olmadığı için herhangi bir ülkenin ekonomisinden de etkilenmez.

Bitcoin anonimdir. Bu nedenle hiç kimse ya da hiç bir kurum sizin hesabınızı kapatamaz ya da donduramaz.

Bitcoin’de hesap kurulumu oldukça basittir. Bankada hesap açtırmaya kalktığınızda sayfalarca form doldurursunuz. Bitcoin’de bunların hiç birine gerek yoktur.

İnternet üzerinden birine para transferi yapmak istediğinizde bankalar aracı kurum vazifesi görür, Bitcoin gönderirken aracı kurum ortadan kalkar.

Bitcoin ile yapacağınız gönderimler dakikalar içerisinde yerine ulaşır. Gece-gündüz, hafta sonu-hafta içi farketmez. Bu bakımdan Bitcoin en hızlı transfer aracıdır.

Bitcoin’in dezavantajı ise yapılan Bitcoin transferlerinde gönderenin ve alıcının kimlik bilgileri gizli tutulabildiği için her türlü illegal, yasa dışı para transferlerine olanak sağlamasıdır.

Bitcoin’i kaybetmesi kolaydır. Kredi kartınızı kaybettiğinizde yada banka hesabınız başka birisi tarafından ele geçirildiğinde, bankanızı arayarak durumu anında kurtarabilirsiniz. Hatta yetmezse polisi bile devreye sokup kaybınızı giderebilirsiniz. Ancak Bitcoin için aynı şeyler geçerli değil. Bitcoin sisteminde; kaybettiğiz bitcoinleri, yada ele geçirilen Bitcoin cüzdanınızı geri almak için kullanabileceğiniz bir mekanizma yok. Bunun önüne geçebilmek için izleyebileceğiniz en iyi yöntem, Bitcoinlerinizi internet bağlantısı olmayan harddisklerde saklamak olacaktır.

Bitcoin piyasasının dalgalı kuru avantaj olduğu kadar aynı zamanda dezavantajdır. Çok hızlı yükselerek sizi milyoner edebileceği gibi çok hızlı düşerek milyonlar kaybetmenize de neden olabilir.

Bitcoin, Yatırım Aracı Olarak Kullanılabilir mi?

Bitcoin, bir yatırım aracı olarak kullanılabilir. Ona değer katan şey arz talep miktarı olduğu için değeri çok sık değişiklik gösteriyor ve bu dalgalanmalar ister istemez insanların ilgisini çekiyor. Üstüne üstlük transferi ve yapılan işlemlerin anlık yapılabilmesi onu diğer yatırım araçlarından bir adım öne çıkarıyor. Tabii bir de spekülatörler bulunuyor. Popülaritesi artıkça değerinin artacağı beklentisi insanları Bitcoin yatırımına yönlendiriyor.

Bitcoin ve diğer kripto paralara yatırım yapmayı düşünüyorsanız öncelikle bir seçim yapmanız gerekiyor. Yapacağınız yatırım kısa vadeli mi olacak yoksa uzun vadeli mi? Günlük alım satımlarla kazanç sağlamayı mı düşünüyorsunuz yoksa alıp bekleyerek zaman içerisinde yükselişini seyretmek mi?

Öncelikle şunu belirtmeliyim ki kısa vadede kazanç sağlamak öyle kolay değil. Öncelikle bu konuya eğilebileceğiniz bolca vaktiniz olması gerekiyor. Borsaları sürekli takip etmeli ve ani dalgalanmaları hızlı bir şekilde yakalayabilmelisiniz. Bunun yaparken de yabancı kaynakları bolca araştırmalısınız.

Her şeyden önce kulaktan dolma bilgilerle yatırımlarınızı yönlendirmeyin. Başkalarının lafıyla ya da takip ettiğiniz facebook gruplarında çıkan haberlere göre yatırımlarınızı yapmayın. Yükseliş eğilimi gösteren bir kripto paraya treni kaçırmayayım diye yapacağınız yatırım çoğu zaman sizi zarara sokacaktır. Olaylara objektif bakın ve aldığınız duyumları farklı kaynaklardan teyit etmeye çalışın. Bu şekilde riskinizi minimize etmiş olursunuz.

Eğer uzun vadeli bir yatırım yapmayı planlıyorsanız kendinize bir süre belirleyin. Mesela 6 ay boyunca ne olursa olsun yatırımıma dokunmayacağım gibi bir kural koyun. Bu süre içerisinde de kesinlikle borsayla ilgilenmeyin. Kripto paraların yükselmesi, düşmesi sizin umrunuzda olmasın. Zira bu düşüşleri ya da yükselişleri umursamanız sizi paniğe sevk edebilir ve bu durum sizi zarara sokar.

Unutmayın! 1 Bitcoin, her zaman 1 Bitcoin’dir. Ne zaman ki elinizdeki Bitcoin’i bozdurursunuz zararınız ya da karınız o zaman kesinleşir. Dolayısıyla elinizde yer alan kripto paranın değerinin düşmesi sizi üzüp, paniğe sevk etmemeli. Bu piyasalar çok hareketli olduğu için kısa bir süre içerisinde yatırımlarınız dip yapabilir ya da sizi kısa süre içerisinde zirvelere taşıyabilir. Siz her zaman kendiniz için belirlediğiniz süreyi bekleyin. Bu süreyi tamamladıktan sonra eğer mevcut durum sizi tatmin ediyorsa elinizdeki kripto paraları satarak çıkış yapabilir ya da kendinize yeni bir süre belirleyerek günlük hayatınıza devam ederbilirsiniz.

Genellikle yatırımcıların yaptığı hataların en başında kripto para fanatikliği geliyor. Yatırım yaptığınız kripto paralara aşık olmayın. Siz yatırım yaptınız diye o kripto para yükselmeyecek. Her zaman objektif olup, araştırın. Mümkünse sepet oluşturun. Elinizdeki yatırım miktarını birden fazla kripto paraya dağıtın. Bu şekilde hem riskinizi minimize etmiş olursunuz hem de belirlediğiniz süre içerisinde kazanma şansınızı arttırmış olursunuz.

Bitcoin Güvenli midir?

Bitcoin’ın bağlı bulunduğu protokoller bulunmaktadır. Bu protokoller çerçevesince yaptığınız her işlem şifrelenir. Aynı zamanda Bitcoin yapı itibariyle sağlam bir işlem kayıt hafızasına sahiptir. Cüzdanınızın şifresini çaldırmanız ya da bilgisayarınızın hacklenmesi gibi kullanıcı hatası ya da dikkatsizliği sonucu oluşan durumlar dışında sistemin güvenlik sorunu bulunmamaktadır. Bu durum cüzdanınızı ya da kredi kartınızı kaybetmekten ya da çaldırmaktan farksızdır. Bitcoin kriptosu gereği aynı paranın iki kez harcanması mümkün değildir. Paranın size ait olduğunu ve daha öncesinde başka birisine gönderilmediği, işlem öncesinde sistem tarafından teyit edilir. Bu nedenle kontrolsüz bir şekilde, hileli yollarla Bitcoin yaratıp satmak mümkün değildir.

Her isteyen Dijital Para Yaratabilir mi?

Bitcoin mantığı ile başka biri de çıkıp kendi dijital parasını yaratabilir. Madencilik kuralları ve sistem protokolleri farklı olsa bile sistemin mantığı ve işleyişi aynı olacaktır. Hatta piyasada Bitcoin gibi yüzlerce dijital para birimi bulunmaktadır. Ethereum ve Ripple en çok kullanılanların sadece ikisidir.

Bir önceki yazımda Bitcoin Nedir? Paraya Alternatif Olabilir mi?  dedik. Bu yazımızda da bitcoin nasıl üretilir. Bitcoinin değerini ne belirlerden bahsedeceğim.

Bitcoin’in bir merkez bankasıyla ya da resmi bir kurumla ilişkisi bulunmuyor. Kağıt para gibi darphaneden basılmıyor. Bitcoin üretim işine madencilik (mining) deniyor. Bitcoin çıkartmak, yani madencilik yaparak bir miktar Bitcoin elde etmek, madenciliğin yegane görevi olmadığını belirtmeliyim. Madencilik, hesaplama yetkisini kullanarak işlemi gerçekleştirme, sistem ağını güvenli bir şekilde koruma ve sistemdeki her kullanıcıyı senkronize hale getirme işlemidir. Sistem tek bir merkezden kontrol edilemediği için Bitcoin kullanılan her yerde süreci çalıştırmak, sistemi gözetmek türü işleri birilerinin bir bedel karşılığında yapması gerekiyor ve bu işi yapanlara madenci deniyor.

Sürece madencilik denmesinin nedeni, para yaratma süreciyle altın madenini çıkarma arasında bağlantı kurulmasıdır.

Bitcoin madenciliğini tek başınıza yapmak isterseniz bilgi birikiminin yanı sıra çok iyi bir sisteme ve de bolca zamana sahip olmanız gerekiyor. Çünkü Bitcoin madenciliği, bilgisayar benzeri donanımlar ile yapılıyor. Bu donanımlar çok yüksek performanslarda çalışıyor. Ve sıklıkla da arızalanabiliyor. Bu nedenle sürekli başında bulunmanız gerekebiliyor.

Bitcoin madenciliği ilk zamanlar bilgisayarların işlemcileri (CPU) ile yapılıyordu. Fakat Bitcoin protokolleri gereği Bitcoin çıkartma zorluğu, üretilen her Bitcoin’in ardından daha da zorlaşıyor. Ve sisteme dahil olan madenci sayısı her geçen gün artıyor. Bu nedenle rekabet yüksek. Madenciler de diğer madencilerin önüne geçebilmek adına yüksek performanslı cihazlara yöneliyorlar. Bundan dolayı günümüzde bilgisayarların işlemcileri yerlerini kendilerinden 1000 kat daha hızlı çalışabilen miner cihazlara bırakmış durumda. Yani bu demek oluyor ki, elinizdeki cihaz ne kadar kuvvetliyse Bitcoin madenciliğindeki performansınız da o kadar iyi oluyor.

Tabii burada elinizdeki cihazın performansı tek başına yeterli olmuyor. Çünkü sizin gibi madencilik yapan birçok insan bulunuyor ve kimileri yüzlerce cihazla bu işi yapıyor. Dolayısıyla bu kişiler size göre daha yüksek işlem gücüne sahip olmuş oluyor ve bitcoin çıkartma şansları da daha yüksek oluyor. Bu durumda sizin aynı kripto paranın madenciliğini yapan kişilerle birleşerek bir madencilik havuzu oluşturmanız gerekebiliyor. Ya da mevcut bir Bitcoin havuzuna dahil olabiliyorsunuz. Bu şekilde işlem gücünüzü başka madencilerle birleştirerek bitcoin çıkartma şansınızı arttırmış oluyorsunuz.

Mining havuzları sayısı oldukça fazladır ve her bir pool’un (havuzun) kuralları bulunmaktadır. Bu kuralların başında da gelir dağıtım modeli gelmektedir. Genel olarak bir bloktan elde edilen toplam gelir, havuza katılanlar arasında bir formüle bağlı olarak dağıtılır. Bu esnada belli bir yüzdeyi de pool operatörü alır.

Bitcoin madenciliği günden güne zorlaştığı için gerekli donanım ihtiyacı da günden güne yükselmektedir. Zira bundan bir sene önce para kazandıran donanımlar, bugün elektrik parasını ödeyemez duruma gelmiştir. Hal böyle olunca madenciler farklı yollara başvurmaya başlamıştır. Bunların en başında Cloud Mining gelmektedir. İnternet üzerinde sizin adınıza ücreti karşılığında işletilen donanımlar bulabilir, belli bir ücret karşılığında dönemsel kontratlar yaparak bu donanımların kârına ortak olabilirsiniz. Bulut madenciliğinde cihazın sahibi siz değilsiniz. Bakımı, işletilmesi veya elektrik masrafları size ait olmaz. Siz ödediğiniz tutar oranında kontrat süresince cihazın karına ortak olmuş olursunuz. Bu tarz madencilik yapan sitelerin en başında Hashflare ve Genesis Mining gelmektedir.

Bitcoin madenciliği her geçen gün daha da zorlaşmaktadır. Bunun başlıca sebebi dünyanın dört bir tarafında madenciliğe yeni kullanıcıların daha güçlü bilgisayarlarla dahil olmasıdır. Sistem bu doğrultuda, piyasaya kısa sürede çok sayıda Bitcoin sürülmesini yavaşlatmak için kendi içinde otomatik olarak zorluk seviyesini ayarlamaktadır. Bununla birlikte her yıl dolaşıma giren Bitcoin miktarı azalma göstermektedir. Sistem 21 milyon Bitcoin dolaşıma çıkıncaya kadar çıkarma izni vermek üzerine kurgulanmıştır. Yani sınırsız sayıda Bitcoin çıkarabilmek gibi bir şey de mümkün değildir.

Bugüne kadar yaklaşık 17 milyon Bitcoin çıkartılmıştır. Kalan Bitcoin’lerin tamamının ise zorluk derecesinin devamlı artmasından ötürü 2100 senesinden sonra çıkartılabileceği öngörülmektedir.

Bitcoin’in Değerini Ne Belirliyor?

Bitcoin’in kendiliğinden, yani doğasından gelen bir değeri olmadığı gibi insanların kabulüyle değer kazandığını söylemek doğru olur. Onun değerini piyasasındaki arz ve talep koşulları belirliyor. Talep artınca fiyatı artıyor, düşünce değeri azalıyor. Dolaşımda sınırlı miktarda Bitcoin bulunuyor. Yeni Bitcoin yaratmanın önceden belirlenmiş bir prosedürü ve limiti olduğu için arza göre talep hızlı artınca, Bitcoin değer kazanıyor.

Kısacası değerini insanların göstermiş olduğu ilgi belirlediği için kısa sürede çok hızlı yükselip, kısa sürede çok hızlı düşebiliyor. Bu durum manipülasyonu da beraberinde getiriyor. İnternette takip edilen, tanınan insanların bu konudaki öngörüleri insanlara etki edebiliyor. Dolayısıyla piyasalara da etki etmiş oluyorlar.

Bitcoin nedir? Bitcoin ne işe yarar? Paranın yerine mi geçiyor? gibi bir çok soru soruluyor bu yazıda ve bu yazının kategorisinde sizlere geniş çaplı bahsedeceğim.

Bitcoin Nedir?

Her şey 2008 yılında Satoshi Nakamoto mahlasını kullanan bir kişinin kapalı bir mail grubuna 8 sayfalık bir whitepaper göndermesiyle başladı. Whitepaper dediğimiz şey bir sorunun çözümüne yönelik teknik analizlerin yer aldığı bir iş planıdır. Satoshi göndermiş olduğu bu whitepaper’da bankacılık sisteminin sıkıntıları olduğunu ve bu sıkıntıların sunduğu önerilerle çözülebileceğini belirtiyordu.

Burada dikkat edilmesi gereken nokta şuydu. Satoshi Nakomoto burada ben yeni bir şey icat ettim veya yeni ben bir şey buldum demiyordu. O güne kadar kullanılan teknolojilerden, bulunan algoritmalardan yararlanarak kompozit bir çözüm sunuyordu.

O dönem Satoshi’nin yollamış olduğu whitepaper küçük bir grubun ilgisini çekti. Üzerinde tartışma grupları oluşturuldu. Tartışmalar yapıldı. Tartışmalar yapıldıkça konuya daha fazla insan ilgi gösterdi. Ortaya çıkan bu tartışma ortamı Satoshi’nin çözüm önerilerini bir üst noktaya taşıdı. Ve Satoshi Nakomotogönderdiği maille kalmayıp bunu deneysel bir çalışma olarak hayata geçirdi. 2009 yılına geldiğimizde ise ilk Bitcoin ortaya çıkmış oldu.

Aradan bir yıl geçtikten sonra 2010 yılında Satoshi Nakomoto bilinmeyen bir nedenden ötürü ortadan kayboldu. Uzunca bir süre kendisinden haber alınamadı. Ta ki 2011 senesinde yayınladığı bir mesaja kadar.

Yayınladığı mesajda artık projeyle ilgilenmeyeceğini, farklı uğraşlara vaktini harcayacağını ve mevcut Bitcoin projesinin liderliğini en başından bu yana kendisiyle tartışma gruplarında tartışan yazılımcılara ve fikir önderlerine devrettiğini söyledi. Ve o günden sonra da bir daha kendisinden haber alınamadı.

Satoshi’nin kim olduğunu, ne olduğunu bilmiyoruz. Kadın mı, Erkek mi, Yoksa birkaç işide oluşan bir grup mu, belli değil. Hakkında türlü türlü spekülasyonlar var ama bugüne kadar net bir bilgiye ulaşmış değiliz. Hakkında çıkan iddialar komplo teorilerinden öteye gitmedi hiçbir zaman.

Peki Satoshi Nakomoto’nun bizlere sunduğu çözüm önerileri nelerdi?

Bugün bir arkadaşınıza para yollamaya kalktığınızda bir aracı kullanmak zorundasınız. Bu aracıda genellikle banka olarak karşımıza çıkıyor. Arkadaşınıza 1000 lira yolladığınızda banka bir gönderim ücreti alıyor. Artı göndermiş olduğunuz parayı da hemen arkadaşınıza teslim etmiyor, mesai saatleri içerisinde göndermeniz gerekiyor. Eğer ki yurtdışına yolluyorsanız gönderdiğiniz paranın arkadaşınıza ulaşması 4-5 günü bulabiliyor.

Satoshi göndermiş olduğu whitepaper’da bizlere kısaca şunu soruyordu. Bir arkadaşınıza elden para verirken kimse sizden bir komisyon istemiyor. Peki bu parayı arkadaşınıza elden değil de internet üzerinden vermek istediğinizde neden komisyon ödüyorsunuz?

Satoshi, yollamış olduğu mailde bizlere internet üzerinden yapılan gönderimlerde komisyon oranlarını kaldırabileceğini ya da minimize edebileceğini belirtiyordu. Dahası zaman kavramını da ortadan kaldırabileceğini söylüyordu. Yani dakikalar içerisinde, mesai saati olsun olmasın dünyanın herhangi bir noktasından istenilen bir kişiye gönderim yapılabilirdi. Hatta bu gönderim sırasında bir aracı kullanmak zorunda da değildik. Yani gönderim esnasında bankaları devre dışı bırakabilirdik.

İşte bu öneriler tartışıldı. Mevcut önerilerin eksik yanları giderildi. Üzerine yeni öneriler getirildi. Ve dünyayı kasıp kavuran Bitcoin çılgınlığı işte bu şekilde başlamış oldu.

Sonuç Olarak Bitcoin Nedir?

Bitcoin, 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından deneysel olarak başlatılmış, herhangi bir merkez bankası, resmi kuruluş, vs. ile ilişiği olmayan, ancak ülkelerin para birimleriyle alınıp satılabilen, herhangi bir üçüncü parti hizmetine aracı kurumuna gerek kalmadan transferi yapılabilen bir tür dijital değerdir. Küresel piyasalarda, Dolar ve Euro’ya alternatif olarak lanse edilen Bitcoin‘in sembolü ฿, kısaltma ise BTC‘dir.

Bitcoin, Paranın Alternatifi Olabilir mi?

Birçok kişinin Bitcoin’i paranın geleceği olarak gördüğü bir gerçek. Gelecekte paranın tedavülden kalkıp dijital paraya geçeceğimizi iddia edenlerin sayısı azımsanmayacak kadar da çok. Fakat ben bunun için henüz erken olduğunu düşünenlerdenim. Bilim kurgu filminden fırlayıp hayatımıza sinsice giren bu sanal paranın, kağıt paranın yerini alabilmesi günümüz koşullarında mümkün görünmüyor. Hatta Bitcoin’in bir tür balon olduğunu söyleyenler bile bulunuyor. Queensland Üniversitesinden Profesör John Quiggingibi.

Fakat ciddiye alınması gereken bir değer olduğunu da kabul etmek gerekiyor. Zira dünyanın birçok ülkesinde bireysel anlamda kullanıldığı gibi resmi olarakta devletler nezdinde itibar görmeye başladı. Alman Maliye Bakanı, Ağustos ayı içerisinde Bitcoin’i, bir tür hesap birimi olarak gördüklerini söyledi. Hatta İran’ın, kendisine yönelik yaptırımları aşabilmek adına Bitcoin kullandığı söylenmekte. Rusya, Çin gibi ülkeler kendi dijital paralarını çıkartmak adına kolları sıvamış durumda.

Şahsi düşüncem 20 yıl sonra ya da 30 yıl sonra kağıt paranın tedavül kalacağı yönünde. Tabii kağıt para tedavülden kalkınca bizler onun yerinde Bitcoin kullanmayacağız. Devletler bu teknolojinin farkına varıp öğrendik sonra kendi kripto paralarını çıkaracaklar. Dolayısıyla Bitcoin bu senaryonun henüz ilk basamağı. Gelecekte kullanacağımız teknolojinin basit bir versiyonu diyebiliriz. Bu versiyon geliştirilecek. Belki daha üst versiyonları çıkarılacak. Sistemin eksikleri belirlenecek ve en sonunda devletler kendi paralarını çıkarttıktan sonra kağıt para tedavülden kalkacak.